In de spotlights – Friese kunstenaars verleden tot heden

In de spotlights :  Eelke Jelles Eelkema

Eelke Jelles Eelkema (ook Eelkama) (Leeuwarden, 8 juli 1788 - aldaar, 27 november 1839), was een Nederlandse kunstschilder. Hij schilderde landschappen, stillevens met bloemen en fruit.

Leven en werk

Vanwege zijn doofheid, veroorzaakt door een ziekte op zevenjarige leeftijd, werd hij van zijn elfde tot zijn negentiende jaar opgeleid aan het Doofstommeninstituut in Groningen, waar hij tekenles kreeg van G. de San^[1] en schilderles van J.N. Schoonbeek^[2].

In 1804 won hij de eerste prijs aan de Academie Minerva en zijn werk werd hogelijk geprezen. In 1816 bezocht hij Parijs met een Koninlijke Subsidie; in 1818 maakte hij een voetreis naar Frankrijk en Zwitserland tot Turijn. Later schilderde hij ook in Londen, Haarlem en Amsterdam.

Zelf gaf Eelkema ook schilder- en tekenlessen, van 1821-1829 aan het Franeker Atheneum, maar ook aan onder anderen Cornelis Bernardus Buijs, die op zijn beurt weer lesgaf aan de bekende Haagse SchoolschilderJozef Israëls en aan Taco Mesdag, de oudere broer van Hendrik Willem Mesdag.

In 1839 overleed Eelkema in Leeuwarden, nadat hij twee jaar eerder ook blind was geworden.

Werk van Eelkema bevindt zich onder meer in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam^[3], tezamen met het paneel Bloemen in een terracotta vaas uit de nalatenschap van Albertus Jonas Brandt dat in 1821 in onvoltooide staat werd verworven door het Museum van Levende Nederlandsche Meesters en in 1822 door Eelkema werd voltooid.

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Otto de Boer

Otto de Boer (Woudsend 1797-Leeuwarden 1856). Schilder van portretten, altaarstukken. Leerling van Willem Bartel van der Kooi. Maakte reis naar Italië (1823-26).

Bronvermelding: Historisch Centrum Leeuwarden

In de spotlights :  Wiebe Annes Visser

Wiebe Annes Visser  (Geboren 2-11-1811 in Heeg, † 18-10-1886 te Hindeloopen.)
Gehuwd op 26 maart 1837 met Baukjen Geerts Geerts (1812-1863).

Wiebe Annes Visser was koopman, zeepzieder, later olieslager., literatuur: - S.J. van der Molen 'Wybe Annes Visser (Heeg 1811 - Hindeloopen 1886) overzicht van zijn werk' in: Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1979, pp. 29-40. - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1990, pp. 16-17

Bronvermelding: fries scheepvaart museum

In de spotlights :  Christoffel Bisschop

Christoffel Bisschop (Leeuwarden, 22 april 1828 - Scheveningen, 5 oktober 1904) was een Nederlandse kunstschilder, tekenaar en lithograaf.

Leven en werk

Bisschop werd in 1828 in Leeuwarden geboren als zoon van de koopman Richard Bisschop en Sara Soeting. Bisschop had meerdere leermeesters, die hem lesgaven in schilderen, teken en lithograferen. In Leeuwarden kreeg hij les van de schilder en tekenaar Hendik Schaaff, in Amsterdam van de schilder Jacobus Schoemaker Doyer en in Delft van de schilder en lithograaf Willem Hendrik Schmidt. Hij studeerde van 1848 tot 1852 aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst in Den Haag, waar hij les kreeg van de schilder, tekenaar en lithograaf Huib van Hove (Bz). Daarna vertrok hij naar Parijs om er les te krijgen van Charles Gleyre. In 1855 vestigde hij zich als kunstschilder in Den Haag. Bisschop was een veelzijdig kunstenaar, hij maakte zowel genre- en figuur- en mythologischevoorstellingen, portretten, interieurs en stillevens. Tot zijn genrestukken behoren onder andere afbeeldingen van oud-Hindelooper binnenhuizen. In 1861 werd zijn werk met een eremedaille bekroond. Zijn werk werd regelmatig zowel in als buiten Nederland geëxposeerd. In 1863 werd hij benoemd tot ridder in de Orde van de Eikenkroon.

Hij trouwde op 26 januari 1869 in Kensington met de in Londen geboren kunstschilderes Kate Bisschop-Swift, die tevens zijn leerlinge was.^[1] Hij woonde en werkte met zijn echtgenote in Scheveningen in de villa "Frisia". Hij was lid van Pulchri Studio en van de Hollandsche Teekenmaatschappij in Den Haag.

Werk van Bisschop bevindt zich in de collecties van het Stedelijk Museum Amsterdam, het Rijksmuseum, het Groninger Museum, het Fries Museum te Leeuwarden, het Dordrechts Museum, het Gemeentemuseum Den Haag, De Mesdag Collectie in Den Haag, het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen en Teylers Museum in Haarlem.

Hij overleed in oktober 1904 op 76-jarige leeftijd in Scheveningen. De inventaris van de door hun bewoonde villa "Frisia" werd - al gedeeltelijk na zijn overlijden en na het overlijden van zijn echtgenote in 1928 - overgebracht naar het Fries Museum.^[2] Tot die collectie behoren ook de sieraden die Bisschop-Swift ontving van Europese vorsten.^[3] In het Fries Museum werden de zogenaamde Bisschopskamers, waaronder het complete atelier, ingericht voor de door het echtpaar Bisschop-Swift overgedragen collectie.

Na zijn overlijden werd in 1905 een eretentoonstelling van zijn schilderijen en aquarellen gehouden in Pulchri Studio in Den Haag. in 2008 was onder meer werk van Bisschop te zien op de expositie "Schilderen en Wonen op Scheveningen in de Belle Epoque" in Muzee Scheveningen. In 2010 werd zijn werk - samen met dat van Jurres en Alma Tadema - geëxposeerd in het Fries Museum.^[4]

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Lourens Alma Tadema

Lourens Alma Tadema (Dronrijp, 8 januari 1836 – Wiesbaden, 25 juni 1912)

Lourens Alma Tadema ook bekend als Laurens Alma Tadema en Lawrence Alma-Tadema (sinds 24 mei 1899 Sir Lawrence Alma-Tadema), was een Nederlands-Brits kunstschilder, die werkte volgens de academische traditie. Hij was een van de meest gerenommeerde schilders van het laat-19e-eeuwse Groot-Brittannië.

Hij werd geboren in het Friese Dronrijp en ging naar school in Leeuwarden. Na zijn opleiding tot schilder aan de Koninklijke Academie van Antwerpen werkte Tadema eerst een kleine tien jaar in België, alvorens hij zich in 1870 in Londen vestigde, waar hij de rest van zijn leven zou doorbrengen. Als schilder viel hij op door een klassieke onderwerpkeuze, gladde afwerking en realistische stofuitdrukking. Hij werd beroemd door zijn historische afbeeldingen van luxe en decadentie in het Romeinse Rijk, met smachtende figuren in prachtige marmeren interieurs, afgebeeld tegen een achtergrond van een oogverblindend blauwe Middellandse Zee of een azuurblauwe hemel.

Hoewel hij tijdens zijn leven werd bewonderd om zijn afbeeldingen van de klassieke oudheid, viel zijn werk na zijn dood en met name na de Eerste Wereldoorlog volkomen in ongenade, waarna het zo'n veertig jaar volstrekt werd genegeerd – niet toevallig net tijdens de hoogtijdagen van het modernisme. Pas eind jaren zestig nam de belangstelling voor zijn werk weer toe, in eerste instantie vanwege zijn belang voor de 19e-eeuwse Engelse kunst. Sinds het einde van de 20e eeuw worden in stijgende mate astronomische prijzen voor zijn werken betaald.

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Pier Jacobs Pander

Pier Jacobs Pander (Drachten, 20 juni 1864 - Rome, 6 september 1919) was een Nederlands beeldhouwer en ontwerper van medailles.

Loopbaan

Pander was de zoon van een arme binnenschipper. Toen hij nog een jongen was werd zijn kunstig houtsnijwerk opgemerkt. Door enkele welgestelde personen, onder andere de journalist Johannes de Koo en de doopsgezinde dominee van Drachten, werd hij in staat gesteld een kunstopleiding te volgen aan de Kunstnijverheidsschool Quellinus Amsterdam, en daarna aan de Académie des Beaux-Arts in Parijs. In 1885 won hij de Prix de Rome voor beeldhouwen, maar in dezelfde tijd maakte een ernstige ziekte hem invalide. Pander verhuisde in 1893 naar Rome, waar hij een atelier opzette. Hij reisde regelmatig naar Nederland waar hij vooral bekend werd nadat hij in 1898 de munt met de beeltenis van koningin Wilhelmina had ontworpen. Na verloop van tijd kocht hij een huis in De Knipe voor zijn ouders, die tot dan toe in hun boot waren blijven wonen. Tijdens een van deze reizen naar Nederland maakte hij ook kennis met de jonge Jan Mankes, die diep onder de indruk was van de beroemde Pander.

Pander was onder meer bevriend met Louis Couperus, die tussen 1900 en 1915 in Nice en Rome woonde. Couperus gaf Pander opdracht een medaillon van zijn vrouw Elisabeth Couperus-Baud te maken. Couperus had ook een aantal sonnetten gewijd aan de beeldengroep van Alba, Gedachte, Aandoening, Moed en Kracht.^[1] Pander stierf uiteindelijk in Rome aan de gevolgen van tuberculose.

Werk

Buste van Pieter Klazes Pel door Pier Pander

Pander portretteerde vele bekende personen van zijn tijd. Zo maakte hij onder meer de beeldenaar van Koningin Wilhelmina op de Nederlandse munten die geslagen zijn tussen 1898 en 1910. Dit ter gelegenheid van Wilhelmina's inhuldiging in 1898.

In 1910 ontwierp hij het gedenkteken van de verongelukte luchtvaartpionier Clément van Maasdijk in Heerenveen. Later legde hij zich toe op het weergeven van kinderen. Hij was tijdens zijn leven zeer bekend en populair bij het grote publiek; hij werd benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Pander liet zijn werk na aan de gemeente Leeuwarden, die nog steeds eigenaar is van de omvangrijke collectie.

Naast de reeds genoemde beeldenaar op de Nederlandse munten, is Panders beroemdste werk zijn tempel. Het ontwerp hiervan had hij tijdens zijn leven al ontwikkeld; het gebouwtje zou pas in 1924, na zijn dood, in een Leeuwarder park worden gerealiseerd. Het laatste verklaart waarom de beelden in de tempel wel door Pander zijn ontworpen maar niet door hem zijn vervaardigd.

Wat deze tempel beroemd maakt is zijn concept, dat geheel in de sterk symbolische stijl van rond 1900 is uitgevoerd. De vijf beelden vertegenwoordigen de geestesgesteldheid van de scheppende kunstenaar: moed, gevoel, kracht, gedachte en inspiratie. Zij staan in het ronde gebouw cirkelvormig opgesteld. Boven de ingangsdeur, aan de buitenkant, is een reliëf ingemetseld dat 'de Dageraad' voorstelt.

In 1954 werd op een steenworp afstand van de tempel het Pier Pander Museum gebouwd.

Critici vonden Pander niet vernieuwend. Ook was zijn stijl zeer tijdgebonden, waardoor hij na zijn dood vrij snel werd vergeten. In de tweede helft van de twintigste eeuw werd zijn zuivere, intieme werk herontdekt. Internationaal is hij alleen enigszins bekend dankzij het unieke concept van zijn tempel.

Moderne belangstelling

In 1999 organiseerde Eugenie Boer (1947-2012) de tentoonstelling over Louis Couperus en Pier Pander. twee verwante zielen in het Louis Couperus Museum. Daarbij verscheen ook een museumpublicatie.

In 2007 werd een manifestatie gehouden onder de titel Pier Pander - Nederlands beroemdste beeldhouwer (1864-1919). Onderdeel van de manifestatie was een overzichtstentoonstelling in het Fries Museum, de uitgave van een boek, de heropening op 1 juni 2007 van de gerestaureerde Pier Pander Tempel en het Pier Pander Museum en een documentaire over zijn leven door Omrop Fryslân.

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Tjipke Visser

Tjipke Visser (Workum, 12 december 1876 - Bergen, 22 januari 1955) was een Nederlandse beeldhouwer.^[1]

Visser, zoon van de houthandelaar Tjebbe Visser en Wiepkje Hiemstra, volgde eerst de opleidingen aan de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers en aan de Rijksnormaalschool voor Kunstnijverheid te Amsterdam en vervolgens de opleiding aan de Rijksakademie van beeldende kunsten eveneens te Amsterdam. Hij was een leerling van Jan Derk Huibers en Ludwig Jünger. Na tien jaar in Amsterdam te hebben gewerkt vestigde hij zich in 1907 in het Noord-Hollandse kunstenaarsdorp Bergen.^[1] Hij was daarmee één van de eerste kunstenaars, die Bergen ontdekte als inspirerende plek om te werken. Steeds meer kunstenaars zouden zijn voorbeeld volgen. Zij vormden de zogenaamde Bergense School.

Tjipke Visser ontwierp in 1923 het omslag voor de roman Oostwaarts van Louis Couperus.

Een deel van Vissers werk bestaat uit dierenfiguren, waarvoor hij zich liet inspireren in Artis. Daarnaast maakte hij diverse beelden van publieke persoonlijkheden. bijvoorbeeld in Amsterdam beelden van Abraham Kuyper en Carel Steven Adama van Scheltema en in Leeuwarderadeel van Pieter Jelles Troelstra. In de gemeente Bergen staan twee door hem gemaakte monumenten ter ere van het burgemeestersechtpaar Jacob van Reenen (in Bergen) en Marie Amalie Dorothea Völter (in Bergen aan Zee). Ook in zijn geboorteplaats Workum bevinden zich diverse van zijn kunstwerken, onder andere beeldhouwwerk en houtsnijwerk in de plaatselijke Sint Gertrudiskerk. Hij was ook boekbandontwerper met onder andere twee fraaie banden voor Louis Couperus boeken.

De dochter van Visser uit zijn eerste huwelijk met Maria Hoeben, Marijcke Visser (1915-1999) werd evenals haar vader beeldend kunstenaar. Zij was beeldhouwster en edelsmid. Visser overleed in 1955 op 78-jarige leeftijd in zijn woonplaats Bergen.

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Thijs Rinsema

Thijs Rinsema (Drachten, 18 juni 1877 - aldaar, 1 maart 1947) was een Nederlands kunstenaar die zowel schilderijen als andere kunstwerken maakte.

Thijs Rinsema hield zich, net als zijn jongere broer Evert, met schoenmaken bezig, wat hij tot een jaar voor zijn dood volhield. Door zijn broer kwam Thijs Rinsema in aanraking met Theo van Doesburg en zijn werken, waardoor Thijs Rinsema steeds meer in de richting van De Stijl en Dada begon te schilderen.

Mede via Theo van Doesburg ontmoette hij andere kunstenaars als Charley Toorop en Kurt Schwitters. Hij kreeg enkele prijzen voor zijn werken. Thijs Rinsema hield zich als eerste kunstenaar bezig met het schilderen van voetballers. Doordat in 1910 voetbalvereniging VV Drachten opende en zijn zoon Dirk er ging voetballen, kon hij kijken om er abstraherende schilderijen van te maken, welke nu zijn beroemdste werken zijn. Ook tekende hij werken van paarden op de renbaan en schilderde hij stillevens met onder andere pistolen en fluitketels.

Hoewel Thijs Rinsema zich aanvankelijk weinig aangetrokken voelde tot het Dadaïsme werd hij daar toch vaak mee geïdentificeerd door latere kunsthistorici als K. Schippers, Remco Heite en Thom Mercuur. Dit is voor een deel te verklaren uit een Dada-veldtocht die onder andere bestond uit optredens van Theo van Doesburg, Nelly van Doesburg, Kurt Schwitters en Vilmos Huszár. Deze veldtocht vond plaats van 1922 tot 1923 in Nederland. De laatste voorstelling van deze veldtocht vond plaats in de Phoenix in Drachten. Sindsdien heeft de bevolking van Drachten de connectie tussen Thijs Rinsema en het Dadaïsme niet vergeten. De jaren 1920-1930 vormden het hoogtepunt van innovatie zijn werken, door experimenten met abstrahering, werken met collages en verwerking van diverse kunststromingen als het constructivisme en De Stijl in een eigen vormentaal. De contacten met Van Doesburg stopten na diens dood in 1931. In 1937 hielden ook de contacten met Kurt Schwitters op, die in dat jaar, vluchtend voor het nazisme, naar Noorwegen vertrok. Deze vermindering van contacten heeft een zichtbare weerslag gehad in de schilderijen van Rinsema, die sindsdien meer figuratief begon te schilderen en minder experimenteel. Dit kan opgevat worden als een terugval, maar ook als een verminderde drang om te experimenteren.

Thijs Rinsema combineerde zijn dagelijks werk als schoenmaker met schilderen, van onder andere portretten, stillevens, bloemschikkingen en landschappen. Hij vond Drachten soms maar weinig de moeite waard, waarom hij soms een bezoek bracht aan Amsterdam of Rotterdam om daar de musea, andere kunstenaars of (kunst)boekwinkels te bezoeken. Kort na de oorlog kreeg hij kanker, waaraan hij in 1947 overleed.

Problemen oeuvre

Het werk van Thijs Rinsema is niet altijd herkend als van zijn hand. In de jaren dat hij contact had met Kurt Schwitters maakten zij samen collages van gevonden materiaal uit de omgeving van Drachten. Doordat zij hetzelfde materiaal gebruikten als grondstof en gelijktijdig collages maakten zijn de collages van de beide kunstenaars bij tijd en wijle moeilijk uit elkaar te houden. Door de relatieve onbekendheid van Thijs Rinsema is het weleens voorgekomen dat werken foutief zijn toegeschreven aan andere kunstenaars, zoals Aleksandr Rodchenko. Een andere moeilijkheid is dat hij zelden werk signeerde of dateerde en dat veel van zijn werken bij leven slecht zijn geregistreerd. Hierdoor zijn veel werken verloren gegaan.

Werk in openbare collecties (selectie)

• Fries Museum, Leeuwarden ^[1]
• Rijksmuseum Amsterdam^[2]
• Museum Drachten

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Ids Wiersma

Ids Wiersma (Brantgum, 21 juni 1878 - Dokkum, 24 augustus 1965) was een Nederlandse schilder en tekenaar.

Leven en werk

Wiersma was een zoon van de arbeider Doeke Goslings Wiersma en Eeke Idzes Koopmans. Op jeugdige leeftijd bleek Wiersma aanleg voor tekenen te hebben. Echter een opleiding in die richting zat er aanvankelijk niet voor hem in. Hij werd huisschilder. Toch bleven zijn kunstzinnige verrichtingen de aandacht trekken. Zijn werk werd onder de aandacht gebracht van schilders als Israëls en Mesdag. In 1898 kon hij alsnog worden ingeschreven als student bij de tekenacademie van Den Haag. Hij was een leerling van Jan Boon en van Frits Jansen. Hij verkreeg in 1905 opdrachten om tekeningen te vervaardigen voor leden van het Koninklijk Huis. Hij werd als buitengewoon lid toegelaten tot de Haagse Pulchri Studio. In 1911 vervaardigde hij de muurschilderingen voor de nieuwbouw van de Rijksmunt in Utrecht. In 1915 werd hij aangesteld als leraar aan de Haagse tekenacademie, waar hij les gaf in etsen en lithograferen. Zijn leraarschap was van korte duur. In 1918 keerde hij terug naar Friesland en was daar tot 1926 werkzaam als kunstschilder. Hij richtte zich in zijn werk onder meer op het weergeven van het boerenleven Daarnaast illustreerde hij een gedichtenbundel van Pieter Jelles Troelstra. In 1926 verhuisde hij naar Amsterdam. Hier maakte hij voor de historisch-topgrafische atlas een serie tekeningen van verdwijnend Amsterdam^[1]. Uiteindelijk zou hij zich op oudere leeftijd weer in Friesland vestigen, waar hij in 1965 op 87-jarige leeftijd overleed. In Brantgum, zijn geboortedorp, werd een school naar hem genoemd. In dit dorp staat ook zijn, door de beeldhouwer Gosse Dam vervaardigde, standbeeld.

Wiersma trouwde op 19 september 1912 te Amsterdam met Trijntje Boon, dochter van de opzichter in een dierentuin Jan Boon en Ariaantje de Jong.

In de tentoonstelling "Monet & Van Gogh van Friesland" van het Museum Dr8888 zijn meer dan 150 werken tentoongesteld van Wiersma en van zijn collega schilder Sierd Geertsma.^[2]

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Jan Planting

Jan Planting (Drachten, 27-5-1893 - † 29-11-1955) was huisschilder  en kunstschilder.

Jan Planting bracht zijn hele leven door in Drachten. Hij is een poos in de leer geweest bij de drukkerij "De Vrije Fries" in Drachten, maar werd al snel huisschilder. Naast dat werk volgde hij tekenlessen.

In 1914 moet hij in dienst, precies in de tijd van mobilisatie als gevolg van de Eerste Wereldoorlog. Hij komt terecht in Noord-Brabant bij de grensbewaking. Hij maakt portretten van zijn dienstmaten en op een tentoonstelling in Tilburg wint hij daarmee een bronzen medaille.

Hij keert terug naar Drachten en gaat weer als huisschilder aan het werk en in 1923 treed hij in het huwelijk met Aeltsje Bergsma.

Op een gegeven moment wint Planting een paard en rijtuig op een lot uit de loterij. Dat maakte hem 850 gulden rijker waarmee hij zijn eigen schildersbedrijf kon beginnen. Tijdens het tekenen en schilderen bestudeert Planting het werk van andere kunstenaars. Hij krijgt advies van Ids Wiersma die van 1918 tot 1926 in Drachten woonde. Wiersma's invloed is te zien in sommige werken van Planting. Hij maakte later kennis met de schoenmaker en kunstenaar Thijs Rinsema, met wie hij zijn werk bespreekt.

Daarnaast wordt hij aangemoedigd om te schilderen door Sjoerd de Roos, familie van moederskant.

De erfgoedcollecties van Museum Dr8888
Naast de collectie beeldende kunst is ook de erfgoed van Smallingerland onderdeel van de collectie van Museum Dr8888. Deze collecties zijn over het algemeen niet zichtbaar in het gebouw.

Topografische atlas: De topografische atlas bestaat voor het grootste deel uit aquarellen, pentekeningen, potloodschetsen, etsen etc. van kunstenaar Jan Planting.

Bronvermelding: fy.wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Museum Dr8888; 

In de spotlights :  Jan van der Zee

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; Rijksmuseum; Friesmuseum; rkd.nl

In de spotlights :  Pier Feddema

Pier Feddema (geboren in Anjum, 2 juni 1912 - † 1983 te Balk)

Pier Feddema werd geboren als boerenzoon in Anjum. Op de lagere school in Anjum blonk hij al uit in tekenen. Hij ging naar de Kweekschool in Dokkum en haalde op 19-jarige leeftijd de akte van bekwaamheid als onderwijzer. Hij kon meteen aan de slag als onderwijzer aan de chr. Rehobothschool in Hemrik. In de kost bij bakker Dijkstra in Wijnjewoude leerde hij Tite kennen met wie hij in 1938 trouwde. Na de oorlog verhuisden de Feddema’s naar Groningen waar Pier leraar tekenen aan de “Kleuterkweek” werd. Na korte tijd als leraar tekenen aan de U.L.O. in Balk gewerkt te hebben, verhuisde het gezin naar Drachten waar hij tot aan zijn pensionering in 1977 werkte aan het Ichtus College. Kort daarna gingen Pier en Tite terug naar Balk waar Pier in 1983 op 71-jarige leeftijd overleed.

STICHTING

De stichting is in 2004 in het leven geroepen en heeft als doel om de kunst van Pier Feddema te bewaren maar ook onder de aandacht te blijven brengen. Nadat alle werken geïnventariseerd waren, zijn er vanaf 2005 regelmatig exposities georganiseerd. In de zomer van 2009 is ons bestuurslid Tite Feddema overleden waarna de activiteiten een poos stil kwamen te liggen. Ook moest er een plek worden gezocht voor de collectie en deze is in 2011 ondergebracht bij Museum Dr8888. Intussen is één van de kleindochters toegetreden als lid van de stichting.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat het Fries expressionisme waarvan de groep Yn’e line een goed voorbeeld is met kunstenaars als Pier Feddema, Jan van der Bij en Klaas Koopmans.

Bronvermelding: website pier feddema stichting

In de spotlights :  Klaas Koopmans

Klaas Koopmans (Garyp, 7 augustus 1920 - Burgum, 20 januari 2006) was een Nederlandse schilder. Hij was een van de belangrijkste expressionisten uit de provincie Friesland.

Na de lagere school werd hij huisschilder bij zijn vader. In 1942 volgde hij tekenlessen bij Klaas Kloek uit Twijzel en Herman Dijkstra (1904-1976) uit Groningen. Na de oorlog trouwde hij met Hinke Maria Bosma. Hij schilderde voornamelijk landschappen en mensen om hem heen. Hij stond ook bekend om zijn tekeningen die hij maakte van patiënten in de psychiatrische ziekenhuizen van Franeker en Veenhuizen waar hij zelf was opgenomen. Klaas Koopmans was na de oorlog aangelsoten bij de Friese schildersgroep "Yn'e Line".

Na zijn dood in 2006 was er een aan hem opgedragen tentoonstelling in Museum Belvedere.

In 2009 werd de film de kracht van kwetsbaarheid van Auke de Witte uit Franeker onderscheiden met de publieksprijs op de NOVA-Noordwedstrijd. De documentaire gaat over het leven van Klaas Koopmans.

Bronvermelding: https://fy.wikipedia.org/ ; Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; -  https://www.galeriekoopmans.nl

In de spotlights :  Jopie Huisman

Jotje (Jopie) Huisman (Workum, 18 oktober 1922 - aldaar, 29 september 2000) was een autodidacte Nederlandse kunstschilder en tekenaar.

Leven

Huisman werd geboren als jongste van een gezin met zeven kinderen. Vanaf zijn jeugd tekende Huisman wat hij om zich heen zag en wat hem raakte. Op de ambachtsschool in Sneekhaalde hij het diploma voor huisschilder en in 1939 wordt hij plateelschilder bij pottenbakkerij Aurora in Workum. In 1942 wordt hij bij een razzia opgepakt en tewerkgesteld in een werkkamp bij Kassel, maar in 1943 ontsnapt hij en duikt tot het einde van de oorlog onder in Workum. Tot 1949 leidt hij een wat ongeregeld bestaan. Dan moet hij wegens tbc een half jaar in bed blijven. In 1949 of 1950 trouwt hij met Eelkje de Boer. Uit dat huwelijk worden van 1951 tot 1964 vier kinderen geboren.

Het aardewerkatelier dat Huisman in 1951 begint, gaat in 1953 failliet. Op aanraden van zijn broer Lieuwe begint hij met een handkar en een transportfiets een handel in lompen en metalen. In 1959 wordt hij vertegenwoordiger in de metaalhandel van zijn broer maar in 1963 hervat hij zijn vorige nering, nu in Herbaijum. In dat jaar exposeert hij ook zijn eerste schilderijen, bij Galerie De Blauwe Hand in Harlingen. In 1973 scheidt Jopie van Eelkje. Hij stort zich op zijn schilderwerk. Omstreeks 1974 wordt een hartkwaal vastgesteld. Na diefstal van zijn werk uit een expositie in Nuenen wil hij zijn werk niet meer laten rondreizen. Dat het werk daardoor nauwelijks nog te zien is, vormt later de aanleiding tot de oprichting van het Jopie Huisman Museum. In 1976 hertrouwt Huisman met Ietje Magré.

Over het schilderij Broek van een koemelker uit de periode rond de scheiding van zijn vrouw zegt Jopie Huisman:

In 1973 raakte ik plotseling in grote privé-problemen. Ik was helemaal op mezelf teruggeworpen. Toen vond ik tussen de rommel een oude broek. Een afgetobde, tachtig keer verstelde, smerige melkersbroek. Ik zag mezelf daarin: een heel grote verlatenheid. Ik heb hem meegenomen en geschilderd. Ook omdat andere mensen herkenden wat ik geschilderd had, is het mijn redding geweest. Eigenlijk is het een zelfportret.^[1]

Museum

Museum in Workum

Op 23 juli 1985 wordt de Stichting Jopie Huisman Museum opgericht en een jaar later, op 18 maart, de Vriendenkring Jopie Huisman Museum. Op 11 april 1986 opent het eerste Jopie Huisman Museum, in het Sleeswijckhuys aan het Noard in Workum. Dat blijkt al gauw te klein voor de toeloop en op 29 februari 1992 wordt ertegenover het nieuw gebouwde museum geopend.

Werk

Huisman bewaarde schoenen, gewichten, vodden, poppen, kortom alles wat hem op één of andere manier aansprak. Hij schilderde dat minutieus na, soms bijna als een fijnschilder. Toen zijn handel in dergelijke spullen goed begon te lopen, was er geen financiële noodzaak meer tot verkoop, maar voor 1974 verkocht hij zijn werk wel, of ruilde het voor een pak paling. Van dit werk is een deel in de handel gekomen.^[2] Later verkocht hij geen schilderijen meer, maar gaf ze weg aan vrienden en aan mensen die het volgens hem verdienden. Sinds 1986 zijn de schilderijen te zien in het Jopie Huisman Museum. Vanaf de jaren negentig wordt, mede door Huismans hartproblemen, het minutieuze werken te inspannend en gaat hij over op ingekleurde pentekeningen en aquarel. Huisman schilderde zijn laatste doek in maart 2000. Deze kleine aquarel werd in 2010 gevonden in zijn geboortehuis aan de Trekweg.^[3][4]

Huisman stond ook bekend om smakelijke en soms aangedikte anekdotes, waarvan hij er enkele opschreef. Die zijn in 2011 gebundeld in het boekje Jopie de Verteller.^[5]

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; 

In de spotlights :  Willem van Althuis

Willem van Althuis (Dronrijp, 3 maart 1926 - Heerenveen, 9 oktober 2005) was een Nederlands kunstschilder.

Willem van Althuis groeide op op het Friese platteland en werd beroepshalve stratenmaker. Hij tekende in zijn vrije tijd voornamelijk motieven uit zijn directe omgeving. Dat evolueerde via het bestuderen van de werkwijzen van Vincent van Gogh, Paul Klee en Wassily Kandinsky tot kwaliteitsvolle, vrijgevochten schilderkunst.

Hij nam vaak een bouwwerk uit de regio Heerenveen/Dronrijp als uitgangspunt: kerk, hotel, brug, pakhuis, station enz. Hij behandelde dan het thema een tweede, derde of vierde maal en reduceerde de voorstelling tot enkele vlakken met subtiele kleuren. Hij noemde deze zelf "vertalingen". Het onooglijke gebouwtje van de visafslag van Laaxum herschilderde hij zo wel meer dan 15 keer. Dat consequente reduceren van de voorstelling bracht hem tot bijna abstracte landschappen en schilderijen met abstracte vlakken, wazige lijnen, cirkels en vierkanten.

Stichting

In 2005, kort voor zijn dood, is een stichting in het leven geroepen om zijn werk te 'traceren, inventariseren, verzamelen, conserveren en toegankelijk [te] maken door middel van tentoonstellingen, publicaties en reproducties'.^[1]

Tentoonstellingen

• 2004-2005 Museum Belvédère, Heerenveen
• 2013 Museum Belvédère, Heerenveen

Bronvermelding: wikipedia ; "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk-delen 3.0; 

In de spotlights :  Gerrit Offringa

Gerrit Offringa (Geboren in Drachten, 12-12-1943) is beeldend kunstenaar.
Hij volgde zijn opleiding (1962-1966) aan de Academie voor Beeldende Kunst ‘Minerva’ te Groningen. Zijn werk omvat schilderijen, tekeningen, driedimensionaal werk, fotografie, grafiek en miniaturen.

Gerrit Offringa woont en werkt in Nes, achter de dijk bij de Waddenzee. Hier hebben de elementen vrij spel en maakt hij zijn beelden. Beelden die zich niet zo gemakkelijk laten indelen in stijl of type, maar wel heel verrassend en direct zijn. Met simpele middelen geeft Offringa het menselijk lichaam weer. Leidend motief in zijn werk is de spagaat tussen geest en materie. Een permanente balans tussen figuratief en abstract, tussen ideaal en werkelijkheid, tussen droom en realiteit.

Zeven werken van Gerrit Offringa zijn permanent tentoongesteld in Beeldengalerij Het Depot te Wageningen.

Bronvermelding: website gerrit offringa

In de spotlights :  Jelle Schotanus

Jelle Schotanus (Geboren in Luinjeberd, 14-12-1956)

Bronvermelding: website jelle schotanus; gptv

In de spotlights :  Jan Snijder

Jan Snijder ((Surhuisterveen(Fries: Surhústerfean), 1960)) is een Nederlands kunstschilder.

Een jaar na de openingstentoonstelling in Museum Belvédère van de pas overleden schilder Willem van Althuis uit Heerenveen opent de schrijver Bernlef de tentoonstelling van Jan Snijder (1960) uit Drachten. Regelmatig exposeerde Jan Snijder zijn schilderijen in het Tripgemaal te Gersloot en nu maakt hij deel uit van de collectie van Museum Belvédère, samen met werk van andere Friese landschapsschilders als Willem van Althuis, Gerrit Benner, Jan Mankes, Christiaan Kuitwaard en Robert Zandvliet.

Verbazing is eigenlijk het woord dat bij de landschappen van Jan Snijder past. Verbazing die voor hem al begint als hij zijn atelier verlaat, bij het slootje achter zijn huis, tijdens zijn wandelingen naar de Smelle Ie, de Veenhoop, de polders of het wad op Vlieland. Alhoewel in zijn werk de topografie onbelangrijk is, noemt hij zijn schilderijen altijd naar de plaats waar ze zijn ontstaan. Voor hem worden het herinneringen aan plaats en tijd, aan weer en wind en aan zijn stemmingen. Ze geven een volstrekt subjectief beeld van zijn geliefde plekken. Plekken die hij steeds weer opzoekt. Het grote gebaar zult u in het werk van Jan Snijder niet vinden. Het gaat over rust en beweging en over het licht. Het licht bij dag of het licht bij nacht. Zijn innerlijke belevingswereld is voor de weergave daarvan bepalend en daarom ook maakt hij deel uit van onze collectie.

Thorn Mercuur
directeur Museum Belvédère

Lees meer op de site van Jan Snijder

  terug naar top van pagina

In de spotlights :  Christiaan Kuitwaard

Christiaan Kuitwaard is geboren in Sneek(1965) Wonen en werken doet hij nu in Oldeberkoop.

Christiaan Kuitwaard is in zijn jonge jaren vier jaar lang beroepsmilitair de bij  Koninklijke Marine geweest. Maar uiteindelijk lag daar niet zijn passie. Hij wilde naar de kunstacademie.

In de jaren 1985 en 1986 volgde hij lessen aan de Academie Minerva te Groningen. Hij heeft zijn studie daarna voort aan de Hogeschool van de Kunsten in Kampen. Hier is hij in 1991 afgestudeerd.

Christiaan Kuitwaard vertelt in tekeningen en schilderijen over zijn liefde voor de gewone dingen om ons heen. Kopje, stoel, overstag, schaduw, zee. En vooral de stilte die krijst.

Christiaan Kuitwaard expositie – licht en stilte, Museum Belvédère, Heerenveen (solo)
Artikel in de volkskrant

Zijn werk zit in veel collecties:

• Fries Museum Leeuwarden
• Museum Belvédère Heerenveen
• AFI collectie Leeuwarden
• Stichting FB Oranjewoud
• Collectie van Hulten
• VUMC ziekenhuis Amsterdam
• Ottema Kingma Stichting
• Drents Museum Assen
• Stedelijk Museum Kampen
• Collectie Manders
• Collectie Tresoar
• Collectie Isala

 terug naar top van pagina